Το 70% των παιδιών παραιτούνται από τα οργανωμένα αθλήματα μέχρι την ηλικία των 13. Κάθε φορά που αναφέρεται αυτό το θλιβερό στατιστικό, πολλοί έχουν να πουν ότι αυτό ισχύει μόνο για τα παιδιά που δεν είναι αρκετά ταλαντούχα.
Λένε ότι είναι μια ηλικία που το σχολείο, οι δουλειές και άλλα ενδιαφέροντα παίρνουν προτεραιότητα. Αυτό είναι φυσικά αλήθεια και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στο ποσοστό της πρόωρης εγκατάλειψης, όμως δε μας δίνει μια πλήρη εικόνα της κατάστασης. Δυστυχώς, στη σημερινή εποχή, τα παιδιά και οι οικογένειές τους ζητούνται να κάνουν όλο και περισσότερα σε όλο και νεαρότερες ηλικίες, ιδίως όταν πρόκειται για παιδιά που δείχνουν ιδιαίτερο ταλέντο. Πολλοί από τους πιο αφοσιωμένους και ταλαντούχους αθλητές μας, μπουχτίζουν, παθαίνουν υπερκόπωση κι εγκαταλείπουν το άθλημα. Δε χάνουμε μόνο τα παιδιά που δεν έχουν κάποια προοπτική. Χάνουμε πολλούς από τους καλύτερους αθλητές των ομάδων μας. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό οι γονείς και οι προπονητές να κατανοούν γιατί τα παιδιά ασχολούνται με τον αθλητισμό και γιατί τον εγκαταλείπουν. Είναι επίσης σημαντικό να έχουμε ανοιχτή επικοινωνία με τους αθλητές, έτσι ώστε να εντοπίσουμε τα σημάδια και να επαναφέρουν το παιδί στη σωστή πορεία πριν να είναι πολύ αργά.
Υπάρχουν κάποιοι βασικοί λόγοι που τα παιδιά φεύγουν από ένα άθλημα. Αν κοιτάξουμε καθέναν από αυτούς ίσως ρωτήσουμε τον εαυτό μας: «Θα μπορούσε αυτό να ισχύει για το παιδί μου;». Αν η απάντηση είναι θετική, δεν είναι ποτέ πολύ αργά να αλλάξουμε τα πράγματα.
1) Ο αθλητισμός παύει να είναι διασκεδαστικός
Στο πλαίσιο μίας μελέτης που εκπονήθηκε για το πανεπιστήμιο του George Washington το 2014, η ερευνήτρια Amanda Visik πήρε συνεντεύξεις από πολλούς νεαρούς αθλητές και τους ρώτησε γιατί ασχολούνται με τον αθλητισμό. Εννιά στους δέκα απάντησαν ότι ο βασικός λόγος που το κάνουν είναι επειδή διασκεδάζουν. Τα παιδιά απαρίθμησαν 81 χαρακτηριστικά της διασκέδασης και ενώ η προσπάθεια να δώσεις τον καλύτερό σου εαυτό και η σωστή αντιμετώπιση από προπονητές, γονείς και συμπαίκτες θεωρήθηκαν ιδιαίτερα σημαντικά, η νίκη, οι αγώνες και η προπόνηση με ιδιωτικούς προπονητές δεν βρίσκονταν καθόλου ψηλά στη λίστα. Αν οι νεαροί αθλητές σου δε διασκεδάζουν, σταδιακά θα φύγουν, ανεξάρτητα από το πόσο ταλαντούχοι είναι και πόσο καλός είναι ο προπονητής ή η ομάδα τους. Οι ενήλικες σπάνια κάνουν οικιοθελώς δραστηριότητες από τις οποίες δεν κερδίζουν ευχαρίστηση. Γιατί πιστεύουμε ότι τα παιδιά μας θα το κάνουν;
Λύση: Οι αθλητές δεν είναι ποτέ υπερβολικά μεγάλοι ή υπερβολικά ταλαντούχοι για να απαντήσουν αυτή την ερώτηση: «Διασκεδάζεις εκεί έξω;» Ρώτήστε τους! Κατά πάσα πιθανότητα, όσο πιο καλά περνάνε, τόσο καλύτερα θα παίζουν και τόσο σκληρότερα θα δουλεύουν. Όταν το άθλημα σταματάει να είναι διασκεδαστικό, πρέπει να βρεις έναν τόπο να το κάνεις διασκεδαστικό, αλλιώς ο αθλητής θα βρεθείς αντιμέτωπος με μι πρόωρη σύνταξη πριν καλά-καλά το καταλάβεις
2) Έχουν πάψει να νοιώθουν ότι η εμπειρία αυτή τους ανήκει
Χιλιάδες παιδιά που αφήνουν τον αθλητισμό και ψάχνουν ένα άλλο χόμπυ, όπου δεν υπάρχει ένας ενήλικας να κριτικάρει την κάθε τους κίνηση. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει δεν υπάρχουν περιθώρια για προπόνηση και διδασκαλία, αλλά η σωστή προπόνηση δε στερεί την αυτονομία. Αν έχεις αμφιβολίες ρώτα τον εαυτό σου «Γιατί ένας μέσος έφηβος παίζει βιντεοπαιχνίδια 17 ώρες την εβδομάδα;» Ένας
βασικός λόγος είναι το ότι κανείς δε στέκεται πάνω απ’ το κεφάλι του, κατακρίνοντας την κάθε του κίνηση κι απαιτώντας να ψυχαγωγηθεί από αυτόν.
Αν πιάσεις τον εαυτό σου να λέει «Κερδίσαμε ένα μετάλλιο» ή «κολλήσαμε την προσγείωση», δεν επιτρέπεις στο παιδί σου να βιώσει αυτή την εμπειρία ως κάτι πραγματικά δικό του. Αν πιάσεις τον εαυτό σου να προπονεί το παιδί από τις κερκίδες αντί να του επιτρέπει να πάρει τις δικές του αποφάσεις, δεν το βοηθάς. Κλέβεις την αυτονομία του παιδιού σου και σταδιακά, του στερείς την ευχαρίστηση που προσφέρει ο αγώνας. Θα σε βοηθούσε να έχεις το αφεντικό σου πάνω από το κεφάλι σου να κατακρίνει ό,τι κάνεις στη δουλειά; Όχι; Τότε γιατί πιστεύουμε ότι βοηθάει νεαρούς αθλητές;
Λύση: Αποδεχθείτε τους στόχους των παιδιών στο άθλημα, βοηθήστε τα να βρουν το πάθος τους, αντί να προσπαθείτε να τους καθορίσετε εσείς για εκείνα. Όταν παρακολουθείτε έναν αγώνα τους χειροκροτήστε τα και δώστε συγχαρητήρια ή μην πείτε απολύτως τίποτα. Ποτέ μη φωνάζετε σε έναν προπονητή ή έναν διαιτητή. Αν δεν ξέρετε τι να πείτε, ρωτήστε τα παιδιά σας. Ίσως η απάντηση να σας εκπλήξει.
3) Φοβούνται να κάνουν λάθη
Οι εξαιρετικοί αθλητές δημιουργούνται σε περιβάλλοντα όπου δεν φοβούνται να κάνουν λάθη, όπου ενθαρρύνονται να προσπαθήσουν και να αποτύχουν και καταλαβαίνουν ότι η αποτυχία είναι ένα απαραίτητο κομμάτι της ανάπτυξης και της προόδου τους. Οι προπονητές και οι γονείς που συνεχώς σχολιάζουν, αμφισβητούν την κάθε απόφαση των αθλητών και φωνάζουν στους αθλητές που προσπαθούν να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν και τελικά αποτυγχάνουν, δημιουργούν φόβο που οδηγεί τα παιδιά μακριά από το άθλημα.
Λύση: Αγκαλιάστε την αποτυχία και την τάση των αθλητών να παίρνουν ρίσκα. Αντί να επαινείτε μόνο το αποτέλεσμα μία επιτυχημένης προσπάθειας, αρχίστε να συγχαίρετε αυτό που κάνουν τα παιδιά αμέσως μετά από ένα λάθος. Δώστε συγχαρητήρια για τον τρόπο που αντιμετωπίζουν μια άτυχη στιγμή και δημιουργήστε ένα ασφαλές περιβάλλον όπου δε φοβούνται να αποτύχουν.
4) Δεν έχουν την ευκαιρία να αγωνιστούν
Αν το παιδί είναι σε μία ομάδα και δεν έχει ποτέ την ευκαιρία να δείξει τι μπορεί να κάνει σε έναν αγώνα, ή αν του αρνείσαι τη συμμετοχή σε επόμενους αγώνες εξαιτίας κάποιου λάθους του, θα παραιτηθεί! Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για αυτό πόσο καλή είναι η ομάδα του ή πόσο διάσημος είναι ο προπονητής του, αν ποτέ δεν του δίνεται η δυνατότητα να συνεισφέρει στην ομάδα αυτή. Μία μελέτη από το Josephean Institute έδειξε ότι το 90% των παιδιών θα προτιμούσαν να αγωνιστούν για μια ομάδα που θα χάσει, παρά να κάτσουν στον πάγκο της νικήτριας ομάδας. H υπερβολική έμφαση στη νίκη δεν επιτρέπει στα παιδιά να αναπτυχθούν με το δικό τους ρυθμό. Όταν οι προπονητές εστιάζουν μόνο στη νίκη και την ήττα, και επιτρέπουν μόνο στους αθλητές που θα βοηθήσουν την ομάδα να κερδίσει σήμερα να αγωνισθούν, απομακρύνουν από το άθλημα παιδιά που μακροπρόθεσμα, ίσως γίνονταν καλύτεροι αθλητές.
Λύση: Προπονητές, αν τους διαλέξετε, πρέπει να τους βάλετε στον αγώνα, ιδίως στις νεαρότερες κατηγορίες. Και γονείς, αν το παιδί σας είναι σε μια ομάδα αλλά δεν είναι ποτέ στο line up, παρόλο που πηγαίνει σε κάθε προπόνηση, ρωτήστε το αν είναι δυσαρεστημένο. Αν ναι, βρείτε μια άλλη ομάδα!.
5) Νοιώθουν ότι δεν έχουν το σεβασμό των προπονητών τους
Στην προαναφερθείσα έρευνα, τα παιδιά απαρίθμησαν τα πέντε πιο σημαντικά χαρακτηριστικά ενός εξαιρετικού προπονητή και «ο σεβασμός και η ενθάρρυνση» ήταν το νούμερο ένα. Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω γνωρίσει κάποιον ενήλικα που να απολαμβάνει την ασέβεια των φίλων, της οικογένειας ή των συναδέλφων του. Όμως σε κάθε αθλητικό αγώνα θα δεις ένα σωρό παιδιά που αντιμετωπίζονται με ασεβή τρόπο επειδή έκαναν κάποιο λάθος. Το κάθε άθλημα απαιτεί δεξιότητες που χρειάζονται χιλιάδες ώρες και χρόνια προπόνησης για να τελειοποιηθούν κι όμως, περιμένουμε το εννιάχρονο παιδί μας να είναι τέλειο κάθε φορά. Όταν τα παιδιά κάνουν λάθη, πολλοί προπονητές και γονείς τους συμπεριφέρονται τους με έναν τρόπο που δε θα επέτρεπαν ποτέ ένα δάσκαλο να φερθεί στα παιδιά τους, ή στο δικό τους αφεντικό να φερθεί σε αυτούς. Δε θα επιτρέπαμε ποτέ στα παιδιά μας να έρθουν σε δικές μας εκδηλώσεις και να μας φερθούν όπως τους φερόμαστε εμείς.
Λύση: Ακολουθείστε το χρυσό κανόνα. Μην κάνετε κάτι που δε θα θέλατε να σας κάνουν. Σεβαστείτε την προσπάθεια, τη συγκέντρωση και το κουράγιο που χρειάζεται ένα παιδί για να αγωνιστεί σε ένα άθλημα στις μέρες μας. Δώστε τους το σεβασμό που έχουν κερδίσει επειδή απλά είναι στην αρένα. Φερθείτε τους με τον ίδιο σεβασμό που θα απαιτούσατε να φερθούν σε εσάς.
Στατιστικά δείχνουν ότι το 70% των παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, φεύγουν από τον αθλητισμό μέχρι την ηλικία των 13, και σε μία εποχή που το 1/3 των Αμερικάνων παιδιών πάσχει από παχυσαρκία, είναι απαράδεκτο. Οι προπονητές, οι γονείς και όλοι οι υπεύθυνοι έχουν την ευθύνη να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που εξυπηρετεί τις ανάγκες, τις αξίες και τις προτεραιότητες των παιδιών, κι όχι μόνο των ενηλίκων. Με την παραίτησή τους, το 70% των παιδιών μας λέει ότι έχουμε αποτύχει. Όμως, μπορούμε να κάνουμε την αλλαγή! Μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να βρουν ένα εξαιρετικό αθλητικό περιβάλλον και να τους κρατήσουμε στο χώρο. Αυτό, μπορούμε να το επιτύχουμε επικοινωνώντας καλύτερα με τα παιδιά μας, ρωτώντας τα τι θέλουν να κερδίσουν από τον αθλητισμό και φροντίζοντας αυτή η εμπειρία να τους ανήκει. Μπορούμε να το επιτύχουμε αντιμετωπίζοντας τα με το σεβασμό που αξίζουν και με το να τους επιτρέπουμε να αποτύχουν έτσι ώστε να μάθουν και να εξελιχθούν. Μπορούμε να το επιτύχουμε δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον όπου όλα τα παιδιά μπορούν να παίξουν.
Ας αλλάξουμε το παιχνίδι και θα βγούμε όλοι κερδισμένοι!
